De speurtocht naar een rashond begint tegenwoordig voor veel mensen op internet. Met het ras als zoekterm kom je uit bij rasverenigingen en fokkers, maar al heel snel beland je ook op Marktplaats, of bij bedrijven die via een soort ‘webwinkel’ pups ter verkoop aanbieden.
Wie achtergrondkennis mist – bijvoorbeeld omdat hij de links van de rasvereniging en/of fokkers nog niet heeft bestudeerd –  denkt dan gevonden te hebben wat hij zocht. Maar ook wie al contact heeft gehad met een van bovenstaande instanties en (meestal) te horen heeft gekregen dat hij moet wachten eer er een pup beschikbaar zal zijn, kan een ‘eureka’ gevoel krijgen: anders dan hij eerder te horen kreeg, zijn er dus wél pups te krijgen.

Op Marktplaats, via internet, worden continu pups aangeboden. Je kunt ze zo komen ophalen, soms zelfs kunnen ze worden thuisbezorgd. Ten opzichte van pups met stamboom zijn ze nog redelijk geprijsd ook. Wachten is dus helemaal niet nodig. En je zou toch een dief van eigen portemonnee zijn om meer te betalen dan nodig is?
Dat vlotte en goedkope, het ziet er zo prettig uit voor de moderne mens, die gewend is te shoppen voor de beste prijs en de snelste service.
Het past zo helemaal bij de tijdgeest om te denken dat dit dé manier is om aan een pup te komen.

Waarschuwen
Toch zeggen we als rasvereniging, toch zeggen de fokkers: niet doen, pupkoper, bezin eer je begint, goedkoop is duurkoop, denk na en doe je huiswerk.
Moet je als pupkoper die waarschuwingen serieus nemen? Komen ze niet van  de ‘concurrenten’ van de Marktplaatsverkoper, mensen die een ander zijn succes niet gunnen?
Wat zijn de argumenten om Marktplaats af te raden?
Om dat duidelijk te maken eerst een schets waar de kynologie, de rasvereniging, de Clubfokkers voor staan. Daarna hoe het aanschaffen van een pup bij Marktplaats (en aanverwante internetverkoop) verloopt.

Stamboom
In de kynologie wordt gefokt met honden met een stamboom. Dat wil zeggen dat de vader en de moeder bekend en geregistreerd zijn, en de vader en de moeder van de vader en van de moeder, en zo voorts.
De fokker maakt studie van het ras, verdiept zich in de stambomen en maakt weloverwogen combinaties van ouderdieren op grond van gezondheidsaspecten, uiterlijk en verwantschap.
Pupkopers zeggen vaak dat ze geen stamboom hoeven, omdat ze toch niet gaan fokken of showen. Ze hebben gelijk als ze bedoelen dat een stamboom daarvoor nodig is. Maar ze hebben ongelijk als ze denken dat een stamboom er voor de koper van een gezelschapshond niet toe doet. Ook als je op zoek bent naar een maatje, wil je immers een hond die gezond is, een fijn karakter heeft en er uitziet zoals bedoeld in de standaard? Het is de stamboom die je informatie geeft over de manier waarop de hond is gefokt, en dus over de kans dat je krijgt waarnaar je op zoek bent.
Een pupkoper doet er dus goed aan om de afstamming van de beoogde pup voor de aankoop te bestuderen. Die informatie is voor een beginner misschien moeilijk te doorzien. Maar je kunt je laten bijstaan in het leren lezen van een stamboom. Op de NCCC website geven we een voorzet door bij de nestaankondiging de afstamming te vermelden met de gezondheidsscores van de ouders te erbij. Wie wil leren kan persoonlijk met vragen bij de NCCC aankloppen.

Kansen
In de kynologie moeten ouderdieren aan regels en eisen voldoen. Zoals het hebben ondergaan van toepasselijke gezondheidsonderzoeken. De Raad van Beheer (de instantie die de stambomen uitgeeft) heeft een aantal gezondheidsprogramma’s, waaraan rashonden met stamboom kunnen meedoen.
Alhoewel goede scores van ouderdieren helaas niet één op één garantie geven op gezondheid voor elke individuele nakomeling, geven ze wel een indicatie over kansen: gezonde ouders geven namelijk relatief meer gezonde kinderen.
Hetzelfde, maar dan andersom, geldt voor slechte of ontbrekende scores. Als er onvoldoende zorg is besteed aan dit aspect, dan komt eventuele narigheid niet uit de lucht vallen. De pupkoper had vooraf kunnen weten risico te lopen. Maar of hij ook daadwerkelijk pech met zijn pup zal krijgen, is vooraf niet te zeggen. En indien wel, dan nog kan de rest van de nestgenoten best gezond zijn.

Koopovereenkomst
Een met alle goede voorzorgen op de wereld gezette pup kan helaas toch wat gaan schelen. Om de reden is het belangrijk voor de pupkoper dat meteen wordt afgesproken wat er gebeurt als de pup zich niet zo zou ontwikkelen als fokker en pupkoper hopen. De pupkoper beschikt in die zin dan tenminste wel over garanties.
Het is in de kynologie daarom steeds meer gebruikelijk dat een pup wordt geplaatst met een koopovereenkomst. Bij de NCCC zijn de Clubfokkers zelfs verplicht hun pups met een overeenkomst te plaatsen.
 
Verzorging moeder en pups
Fokkers van pups met stamboom zorgen goed voor hun dieren. Moederhond en pups verblijven in huis. De omgeving is schoon, de dieren krijgen goede voeding. De pups maken tijdens het opgroeien kennis met huiselijke geluiden en voorwerpen, ontmoeten volwassenen en kinderen, en worden in staat gesteld huis en tuin te verkennen. Misschien maken ze in die eerste acht weken al kennis met autorijden of aan de lijn lopen. Een goede fokker besteedt veel tijd aan de pups, heeft één, hoogstens twee nesten tegelijk en concentreert zich op de fokkerij van één, hoogstens twee rassen.

Voorlichting
Een fokker van stamboomhonden zal de pupkoper uitgebreid willen voorlichten, over de mooie maar ook de moeilijke kanten van het houden van het ras. Als de pupkoper na het horen van de bezwaren nog steeds zegt: dit is inderdaad het ras voor mij, dan moet hij de fokker er van zien te overtuigen een goede baas voor een pup te kunnen zijn. Hij zal uitgebreid informatie moeten geven over persoonlijke levensomstandigheden, woonsituatie, gezinssamenstelling, agenda, en wensen ten aanzien van de pup. Dit alles moet de fokker weten om te bezien of de match pup-eigenaar kan gaan werken.
Daar kan de fokker ja op zeggen, maar hij kan ook tot de conclusie komen dat de Chow geen goede keuze voor je is. Dan krijg je dus geen puppy. Dat is natuurlijk zuur. Maar je kunt beter af zijn met vooraf te horen krijgen dat het ras niet bij je past, dan dat je dat na een tijdje aan den lijve ervaart.
Vindt de fokker dat een pup bij je past, dan verwacht hij dat je naar het opgroeiende nest komt kijken. Hij zal je uitgebreide aanwijzingen meegeven voor de opfok van de pup. Hij wil verder in contact met je blijven om het hele leven van de hond beschikbaar te zijn als vraagbaak en praatpaal. Hij zal de pupkopers ook stimuleren lid te worden van de rasvereniging, waarmee hond en eigenaar worden opgenomen in een netwerk, dat plezier en kennis kan opleveren en bij problemen ondersteuning kan bieden.
Laten we nu eens kijken hoe de Marktplaats- en internetverkoop er over het algemeen uitziet.

Zonder stamboom
Een pup die te koop staat op Marktplaats is vrijwel altijd stamboomloos. Als pupkoper kun je dus niet nagaan hoe de pup is gefokt. Behoren de ouders tot het ras waartoe de pup gerekend wordt? Komt de pup uit een inteeltcombinatie? Alles is mogelijk. Controleerbare informatie over de gezondheid van de ouderdieren is er niet, want gezondheidsprogramma’s zijn er alleen voor geregistreerde honden. Over de kansen van een stamboomloos puppy op gezond volwassen worden valt niets te zeggen. Dat stamboomloze honden gezonder zijn dan die met stamboom is vooralsnog onbewezen.
Wie de vader van de pup is, zal altijd duister blijven. Ook de moeder komt voor de pupkoper meestal niet in beeld. Dat komt omdat pups in dit circuit vaak worden geboren op een andere plek dan waar ze worden verkocht. De pups zijn op de wereld gezet met geen ander doel dan om er geld aan te verdienen. Broodfokkerij wordt dat genoemd. De pups komen uit ‘fokfabrieken’, ook wel van huisadressen die pups bij de handelaar inleveren. Diverse van die fokkerijen staan in het buitenland. Wie heeft niet eens een beeld gezien van een busje vol kratten, daarin pups afkomstig uit Oost-Europese landen, op weg naar een verkoopadres in de Nederlands/Belgische grensstreek?

Misstanden
In deze commerciële hondenfokkerij en hondenhandel vinden veel misstanden plaats. Geïmporteerde honden of honden van malafide fokkers of handelaren hebben niet de juiste vaccinatie, worden te jong verkocht, zijn slecht gesocialiseerd of zijn tijdens hun korte leven slecht behandeld. De herkomst van de dieren is niet altijd duidelijk.
De moederhonden leven soms in armzalige omstandigheden. Ze slijten hun leven in een hok en worden elke loopsheid gedekt. Als een teef niet meer goed produceert wordt ze vervangen en op zijn best ingeleverd bij een asiel. Kijk maar op internet bij met name de Belgische asiels, die hebben regelmatig uitgefokte Chows van ‘kwekers’ in de aanbieding.
Pups voor de verkoop komen samen met lotgenoten in een bak of een kennel te zitten. Ze hebben uiteraard een héél ander leven dan pups die opgroeien in de huiskamer. Als de socialisatie niet goed is, kan de pup daar zijn hele leven last van hebben.

Zo maar een nestje
Overigens zijn niet alle Marktplaats pups commercieel gefokt. Er staan ook wel eens pups bij, aangeboden door wie wel worden aangeduid als ‘particulieren’. Mensen die hun hond voor de lol zo maar eens een nest laten krijgen. Die een reu in de buurt zoeken die er een beetje op lijkt, waarvan pups komen die moeten worden verkocht. De bovengenoemde bezwaren over onbekendheid van de achtergrond gelden hier evenzeer, maar de moederhond zal het goed hebben en de pups zijn met liefde omringd. De eigenaar is echter meestal maar matig geïnformeerd (waarom zou hij anders bastaards op de wereld zetten?), en als pupkoper zal je dientengevolge niet veel inhoudelijke back up kunnen verwachten.

Geen selectie
De verkoper van een commercieel gefokte pups is niet geïnteresseerd in de pup of in de pupkoper, maar in verkopen. De pup moet zo snel mogelijk de deur uit. Ieder die er het geld ervoor op tafel legt kan meteen meekrijgen wat hij maar aanwijst. Geen moeilijk gedoe, geen bezwaren, geen wachttijd. Dat lijkt misschien ideaal op het moment van aankoop. Je wordt zonder vragen en snel geholpen. Maar als je onvoldoende op de hoogte bent van de bijzonderheden van het ras –  bij een Chow moet je toch wel wat weten om plezier van de hond te kunnen hebben – en als je geen support krijgt als je met problemen zit, dan is het plezier er snel af.
Er gaat vaak wat mis als een hond ondoordacht wordt aangeschaft. In ieder geval worden er vooral stamboomloze Chows voor herplaatsing aangemeld. Chows die bijna allemaal een gedragsprobleem hebben. Die dus moeilijk tot niet herplaatsbaar zijn.

Geen support
Veel aanbieders van commercieel geproduceerde pups zijn later niet meer te traceren, en in ieder geval niet meer aan te spreken.
In garantie blinkt de commercie meestal niet uit, wat er ook wordt beloofd. Er zijn bij de verkopers geregistreerde fokstations of handelaars met een bedrijfsadres, die kort na de aankoop correct aanbieden: ‘niet goed geld terug’. Maar dat aanbod is vrij risicoloos. Bijna geen pupkoper levert zijn tegenvallende pup in bij een adres waarvan men niet voor, maar vreemd genoeg meestal wel meteen na de aankoop doorheeft dat het niet de ideale verblijfplaats is voor een pup. Bijna iedereen wil zijn pechpup dan vooral ‘redden’, ongeacht de kosten.
Aan nazorg wordt in ieder geval niet gedaan. Treden er na verloop van tijd problemen op, dan geeft de commerciële verkoper in de regel niet thuis.
Op zo’n moment van vertwijfeling kloppen eigenaars aan bij de NCCC: of die maar even een nieuwe baas voor hun bijtende hond wil zoeken. Apart, als er wat misgaat weet men ons wel snel te vinden.
Of ze brengen de hond naar het asiel. Asiels zijn nobele instellingen als je kijkt naar wat ze doen voor individuele honden. Maar bezie je ze structureel, dan vormen ze het door derden gefinancierde vangnet voor de mislukte en overtallige producten van de commerciële fok en handel.

Niet zwart/wit
Hierboven zijn de fokkerij van Chows met stamboom, en de verkoop via internet/Marktplaats van Chows zonder stamboom, tegenover elkaar geplaatst als tegenpolen. De werkelijkheid is minder zwart wit, in het echt zijn er nuances. Fokkers van stamboomhonden verschillen bijvoorbeeld in de manier waarop ze fokcombinaties, maar ook pupkopers, selecteren, en in de nazorg die ze verlenen. Bij de Marktplaats- en internetaanbieders zijn bedrijven die zich houden aan de door de overheid gestelde regels die gelden voor het bedrijfsmatig fokken en houden van dieren.

En toch
Maar het oncontroleerbare van de branche biedt nu eenmaal volop kansen tot bedotten. De verkopers zijn hier slim en de kopers meestal goed van vertrouwen en zich – al dan niet bewust – onwetend houdend. De foto’s waarin de waar wordt gepresenteerd zijn vaak niet van de pups die worden aangeboden, maar zijn ergens van internet geplukt. Regelmatig kom ik bekende foto’s tegen.
Verkoop vindt soms plaats via een fake ‘gezin’, dat de pup aanbiedt als was hij daar geboren. Kenmerkend: de moederhond loopt daar altijd net buiten en kan niet geroepen worden.
Opvallend in deze branche, waar het om hard geld verdienen gaat, is het bezigen van zachte lievige termen als ‘de pups mogen het nestje verlaten’.
Mijd als puppykoper in ieder geval plaatsen waar een veelheid aan rassen wordt verkocht (simpele check vooraf bij Marktplaats: ‘bekijk meer advertenties’ van dezelfde adverteerder) en waar de pups leven zonder moederhond. Wantrouw advertenties met zinnen die duidelijk recht uit de vertaalmachine rollen, maar wees ook op je hoede voor gladde praatjes. Er zijn bedrijven die hun website laten lijken op die van een rasvereniging.
Koop geen pup die in de viezigheid zit en laat ook een zieke pup zitten. Het klinkt hard maar besef dat de kopers de broodfokkerij in stand houden.

Kies voor een goede kans
Pups met stamboom zijn duurder dan stamboomloze honden. Het kost meer tijd, moeite en ook geld om een pup met stamboom op de wereld te zetten.
Als je ze afzet tegen de voor de fokkerij geleverde prestatie zijn de prijzen voor stamboomloze honden vaak torenhoog.
Is het verstandig de aankoopprijs bepalend te laten zijn?  In relatie tot de kosten die gemoeid zijn met het onderhoud van een hond, is het aankoopbedrag een te verwaarlozen som. Die moet uiteraard wel meteen in een keer op tafel gelegd worden.
Daarom is het een goed idee het bedrag niet in een impuls uit te geven, maar goed over de aanschaf te dubben en wellicht liever te sparen voor een hoger kwaliteitsniveau.
Omdat ook de meest serieuze en kritische fokker geen garantie kan geven dat elke individuele pup goed en gezond zal zijn, kun je als pupkoper pech hebben bij de aanschaf van een dure hond met stamboom. En evengoed kun je geluk hebben bij de aanschaf van een goedkopere pup met onbekende afstamming.
Bezorgdheid om het welzijn van de moederdieren en de pups is een belangrijke reden om af te zien van de aanschaf van een pup uit de handel, de onmogelijkheid om te weten wat voor je hond je precies koopt is er ook een.
Maar keihard goed en fout van de ene of de andere sector bestaat niet.
Wat altijd blijft staan is de kansberekening. Kun je vooraf niets nazoeken en na aankoop niet reclameren, dan is de kans op teleurstelling groter.
Vanuit die optiek blijft het advies staan: Mijd Marktplaats, koop niet via internet, koop nooit in een impuls. Maar ga voor een Chow met stamboom, gefokt door een het ras toegewijde fokker met verantwoordelijkheidsgevoel. Benut de eventuele wachttijd als leertijd (stel vragen!) en voorpret. Krijg je nooit spijt van.
  © Janneke Leunissen-Rooseboom